Po co wieniec?
Otóż stanowi on ważny element nadający całej konstrukcji posadowionej na platformie wygląd bocianiego gniazda i częściowo zabezpiecza przed wypadnięciem z gniazda jaj i piskląt. Do jego budowy najlepiej nadają się długie, giętkie witki wierzbowe (ewentualnie młode brzózki). Należy z nich uformować pierścień grubości ok. 20 cm i średnicy zewnętrznej ok. 120 cm. Można przygotować pęk gałązek wiklinowych długości ok. 3,5 m, zawinąć tak, aby utworzyły okrąg.
Co zrobić, gdy bociany zakładają gniazdo na czynnym słupie?
Przede wszystkim musimy ustalić kto jest właścicielem słupa: czy energetyka, telekomunikacja, czy też gmina. Jeśli znamy już właściciela, wówczas występujemy z pisemnym zgłoszeniem, w którym należy podać pełną informację o lokalizacji słupa, opis problemu oraz dokumentację fotograficzną. (jeśli jest taka możliwość). Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o ochronie przyrody w okresie lęgowym zabrania się niepokojenia bocianów. Tym samym prace przy gniazdach mogą być prowadzone późną jesienią i zimą. Wyjątkiem są interwencje, kiedy dochodzi do zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i bocianów.
Jak możemy pomóc rannemu lub choremu bocianowi?
W takich wypadkach niezbędna jest pomoc weterynarza. Ważne, by podczas oględzin ptaka nakryć mu głowę szmatą, gdyż to uspakaja zwierzę i zabezpiecza przed dziobaniem. Jeżeli ptak jest ciężko ranny lub poparzony prądem, celowe jest skrócenie jego cierpień i uśmiercenie go. Jeżeli lekarz oceni, że są szanse wyleczenia i przeżycia ptaka, należy go oddać do ptasiego azylu. Pamiętajmy, że w przypadku dorosłych bocianów oraz dużych piskląt należy przytrzymać dziób i unieruchomić całego ptaka.
Do kiedy można montować platformy pod gniazda bocianie?
Prawidłowa konstrukcja i odpowiednie wymiary platformy lęgowej odgrywają ważną rolę w bezpiecznym wychowaniu młodych. Do końca lutego, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody prace przy bocianich gniazdach można prowadzić w celu poprawy bezpieczeństwa ptaków oraz uniknięcia problemów z dostarczaniem energii elektrycznej do budynków.
Do kogo można się zwrócić w celu dokonania renowacji gniazda?
Niestety wiele gniazd bocianich wymaga przeprowadzenia szybkiej renowacji. Niekiedy wystarczy przyciąć gałęzie zarastające dolot do gniazda bądź zrzucić jego część, czasami trzeba wybudować podstawę pod gniazdo lub przenieść je w inne miejsce. W wielu przypadkach można samodzielnie podjąć się renowacji gniazda. Jeśli jest to niemożliwe warto zwrócić się z prośbą o interwencję do mogących pomóc instytucji, na przykład Zakładu Energetycznego lub Urzędu Gminy. Pomocy przy renowacji gniazd można szukać również u Straży Pożarnej, która dysponuje podnośnikiem lub długą drabiną, wśród leśników, którzy być może użyczą materiału na budowę platformy, w lokalnych mediach, które pomogą nagłośnić sprawę i znaleźć sprzymierzeńców. Prace remontowe przy istniejących gniazdach wolno prowadzić w okresie nieobecności ptaków.
Pomocna w realizacji tego zadania jest instrukcja budowy platform pod gniazda bociana białego.
Do kogo warto się zwrócić o pomoc, jeśli bocian wymaga pomocy/ kiedy należy przenieść zagrożone upadkiem gniazdo ulokowane na drzewie?
Warto pamiętać, iż zgodnie z art. 91 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 151 poz. 1220) organami ochrony przyrody oprócz regionalnego dyrektora ochrony środowiska są: wójt, burmistrz albo prezydent miasta. To właśnie wspomniane organy w myśl art. 60 ust. 1 ustawy mają obowiązek podejmować działania w celu ratowania zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową, polegające na przenoszeniu tych gatunków do innych miejsc oraz eliminowaniu przyczyn ich zagrożenia. Problem konkretnego bocianiego gniazda zawsze najlepiej rozwiązywać na miejscu. Może to zrobić każdy z nas! O pomoc finansową warto zgłosić się do urzędu gminy lub urzędu miasta czy starostwa powiatowego. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, które obejmują m. in. sprawy z zakresu ochrony przyrody. Tak więc, gmina powinna przeznaczyć część swojego budżetu na ochronę przyrody na swoim terenie.
Porażenie prądem
Lotne bociany (dorosłe oraz młode, które samodzielnie opuściły gniazdo) ulegają różnego rodzaju kontuzjom. Najczęściej są ofiarami kolizji z liniami energetycznymi. Na skutek zderzenia z niebezpiecznymi przewodami ptaki często doznają uszkodzenia lub złamania skrzydeł bądź nóg. Bywa, że zostają śmiertelnie porażone prądem. Większość bocianów które ulegają tego typu wypadkom to osobniki młodociane, uczące się latać. W przypadku znalezienia rannego bociana należy poddać go badaniu przez weterynarza. Najlepiej szukać pomocy w najbliższej placówce zajmującej się leczeniem i rehabilitacją dzikich zwierząt. Jeśli nie znamy takiego ośrodka, można zwrócić się do urzędu gminy z prośbą o rozwiązanie problemu. Pamiętajmy, że urzędy gmin posiadają określone procedury postępowania w przypadku znalezienia rannych zwierząt na swoim terenie, powinny dysponować adresami placówek, do których można skierować poszkodowanego ptaka, mogą zorganizować pomoc ze strony gminnego lekarza weterynarii. Zwykle wiedzą do kogo się zwrócić, jeśli trzeba zorganizować akcję chwytania bociana i przekazania go pod specjalistyczną opiekę. Chociaż osłabionego ptaka można dość łatwo złapać, należy zachować przy tym wszelkie zasady bezpieczeństwa. Trzeba uważać zwłaszcza na ostry dziób, którym przestraszony bociek, może mocno uderzyć, dotkliwie raniąc udzielającą mu pomocy osobę. Jeśli ptak jest bardzo dotkliwie zraniony i nie ma szans na wyleczenie, np. ma połamane obie nogi, należy poprzez uśpienie skrócić jego cierpienia. Część ptaków można wyleczyć ale nie wszystkie da się przywrócić naturze.
Dlaczego bociany mają białe nogi?
Białe, pokryte odchodami nogi bocianów są przystosowaniem do radzenia sobie tych ptaków z upałami. Opryskiwanie nóg płynnym, bogatym w kwas moczowy kałem chroni przed przegrzaniem. Szybko parująca, biała ciecz powoduje, że krew w sieci naczyń krwionośnych znajdujących się tuż pod skórą nóg naczynek krwionośnych oddaje ciepło i krążąc ochładza organizm.
„Letnie” gniazda
Określenie „letnie” gniazdo stosujemy w przypadkach tzw. prowizorycznych gniazd, budowanych przez dorosłe, gdy na rodzimym gnieździe są młode i z braku miejsca rodzice tworzą drugie, prowizoryczne gniazdo. Budują wówczas takie gniazdo (zawsze niedaleko właściwego i w zasięgu wzroku na młode), bez większego dbania o nie i bez znoszenia dużej ilości budulca. Stąd też te letnie gniazda (tworzone z zasady od końca czerwca do sierpnia) są małe, niestabilne i niszczeją w okresie zimy. Warto tu dodać, że na zbudowanie od zera właściwego gniazda i na zniesienie odpowiedniej ilości budulca, tak aby gniazdo było gotowe do lęgów (po przylocie wiosną na nowe miejsce), wystarczy bocianom okres 7-14 dni (oczywiście potem gniazdo jest stale „ulepszane” w trosce najpierw o jaja, a potem o młode).
Co zrobić, gdy młody bocian wypadł z gniazda podczas nauki latania?
Młode bociany rosną bardzo szybko. Po wykluciu początkowo leżą na dnie gniazda, unosząc tylko głowy, potem siedzą na rozdętym, okrągłym brzuchu, opierając się na zgiętych, rozstawionych nogach, następnie staja na nogi, a pod koniec zaczynają intensywnie ćwiczyć skrzydła, podlatując nawet metr lub dwa ponad gniazdo. Jeżeli mody bocian wypadł z gniazda przy nauce lotu lub od wiatru, szanse, że zostanie zaakceptowany przez rodziców są bardzo duże. Znaczącą rolę odgrywa także czas włożenia młodego do gniazda – im szybciej, tym lepiej.